หลักภาษาไทยเบื้องต้น

           1. เสียงสระ หรือเสียงแท้ คือ เสียงที่เปล่งออกมาจากลำคอโดยตรง ไม่ถูกสกัดกั้นด้วยอวัยวะส่วนใดในปาก แล้วเกิดเสียงก้องกังวาน และออกเสียงได้ยาวนาน ซึ่งเสียงสระในภาษาไทยแบ่งออกเป็น

รูปสระในภาษาไทยมี 21 รูปดังนี้

1.  ะ เรียกว่า วิสรรชนีย์

2.   ั เรียกว่า ไม้หันอากาศ หรือ ไม้ผัด

3.    ็ เรียกว่า ไม้ไต่คู้

4.  า เรียกว่า ลากข้าง

5.     ิ เรียกว่า พินทุ หรือ พิทุอิ

6.    ่ เรียกว่า ฝนทอง

7.   " เรียกว่า ฟันหนู

8.    ํ เรียกว่า นฤคหิต หรือ หยาดน้ำค้าง

9.    ุ เรียกว่า ตีนเหยียด

10.  ู เรียกว่า ตีนคู้

11. เ เรียกว่า ไม้หน้า

12. ใ เรียกว่า ไม้ม้วน

13. ไ เรียกว่า ไม้มลาย

14. โ เรียกว่า ไม้โอ

15. อ เรียกว่า ตัวออ

16. ย เรียกว่า ตัวยอ

17. ว เรียกว่า ตัววอ

18. ฤ เรียกว่า ตัว ฤ (รึ)

19. ฤๅ เรียกว่า ตัว ฤๅ (รือ)

20. ฦ เรียกว่า ตัว ฦ (ลึ) ปัจจุบันเลิกใช้แล้ว

21. ฦๅ เรียกว่า ตัว ฦๅ (ลือ) ปัจจุบันเลิกใช้แล้ว

 สระเป็นพวกใหญ่ ๆได้ 5 พวกด้วยกัน คือ

สระเสียงสั้น ได้แก่ สระที่ออกเสียงสั้น คือ อะ อิ อึ อุ เอะ แอะ โอะ เอาะ เออะ เอียะ เอือะ อัวะ

ฤ ฦ อำ ไอ ใอ เอา

สระเสียงยาว ได้แก่ สระที่ออกเสียงยาว คือ อา อี อื อู เอ แอ โอ ออ เออ เอีย เอือ อัว ฤๅ ฦๅ

สระเดี่ยว ได้แก่ สระที่เปล่งเสียงออกมาเป็นเสียงเดียว ไม่มีเสียงอื่นประสมมี 18 ตัวได้แก่ อะ อา

อิ อี อึ อื อุ อู เอะ เอ แอะ แอ เออะ เออ โอะ โอ เอาะ ออ

สระประสม คือ สระที่มีเสียงสระเดี่ยว 2 ตัวประสมกัน มี 6 ตัวได้แก่

เอียะ เสียง อิ กับ อะ ประสมกัน

เอีย เสียง อี กับ อา ประสมกัน

เอือะ เสียง อึ กับ อะ ประสมกัน

เอือ เสียง อื กับ อา ประสมกัน

อัวะ เสียง อุ กับ อะ ประสมกัน

อัว เสียง อู กับ อา ประสมกัน

สระเกิน คือ สระที่มีเสียงซ้ำกับสระเดี่ยว ต่างกันก็แต่ว่าสระเกินจะมีเสียงพยัญชนะประสมหรือ

สะกดอยู่ด้วย มี 8 ตัว ได้แก่

ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ (รึ รือ ลึ ลือ) มีเสียงพยัญชนะ ร ล ประสมอยู่

อำ มีเสียง อะ และพยัญชนะ ม สะกด

ใอ ไอ มีเสียง อะ และพยัญชนะ ย สะกด (คือ อัย)

เอา มีเสียง อะ และพยัญชนะ ว สะกด

      2.เสียงพยัญชนะ

พยัญชนะเสียงสูง : ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห

พยัญชนะเสียงกลาง : ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ                                                 

พยัญชนะเสียงต่ำ : ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ

พยัญชนะเสียงสูง

มี 11 ตัว เเละผันได้ เสียงที่ 5, 2 เเละ 3

อักษรสูง หมายถึง พยัญชนะที่ยังไม่ได้ผันวรรณยุกต์ แล้วมีเสียงอยู่ในระดับสูง มีทั้งหมด

11 ตัว วิธีท่องจำง่าย ๆ ผ ฝ ถ ฐ ข ฃ ศ ษ ส ห ฉ ผี ฝาก ถุง ข้าว สาร ให้ ฉัน

พยัญชนะเสียงกลาง

มี 24 ตัว เเละผันได้ทั้งหมดห้าเสียง

อักษรกลาง หมายถึง พยัญชนะที่ยังไม่ได้ผันวรรณยุกต์ แล้วมีเสียงอยู่ในระดับกลาง มีทั้งหมด 9

ตัว วิธีท่องจำง่าย ๆ ก จ ด ต ฎ ฏ บ ป อ ไก่ จิก เด็ก ตาย เด็ก ตาย บน ปาก โอ่ง การผันวรรณยุกต์

กับอักษรกลาง ผันได้ครบ 5 เสียง ใช้วรรณยุกต์ได้ 4 รูป

พยัญชนะเสียงต่ำ

มี 9 ตัว เเละผันได้ เสียงที่ 1, 3 เเละ 4 อักษรต่ำ หมายถึง พยัญชนะที่ยังไม่ได้ผันวรรณยุกต์

แล้วมีเสียงอยู่ในระดับต่ำ มีทั้งหมด 24 ตัว ต่ำคู่ มีเสียงคู่อักษรสูง 14 ตัว พ ภ ฟ ฑ ฒ ท ธ ค ต ฆ ซ

ฮ ช ฌ

ต่ำเดี่ยว (ไร้คู่) 10 ตัว วิธีท่องจำง่าย ๆ ง ญ น ย ณ ร ว ม ฬ ล งู ใหญ่ นอน อยู่ ณ ริม วัด โม

ฬี โลก

หน้าที่ของพยัญชนะ ทำหน้าที่ เป็นพยัญชนะต้น กาเป็น สัตว์ ใกล้สูญพันธ์ ก ป ส กล ส พ เป็น

พยัญชนะต้น

พยัญชนะตัวสะกด

พยัญชนะตัวสะกด มีทั้งสิ้น 39 ตัวเท่านั้น ที่สามารถใช้เป็นตัวสะกดได้ โดยแบ่งเป็น 8 เสียงเรียก

ว่ามาตราตัวสะกด 8 มาตราดังนี้

แม่กก ออกเสียงสะกด ก ซึ่งจะใช้พยัญชนะ ก ข ค ฆ เป็นตัวสะกด เช่น นก เลข โรค เมฆ

แม่กด ออกเสียงสะกด ด ซึ่งจะใช้พยัญชนะ ด ต ถ ท ธ ฎ ฏ ฐ ฒ จ ช ซ ศ ษ ส เป็นตัวสะกด

เช่น เปิด จิต รถ

แม่กบ ออกเสียงสะกด บ ซึ่งจะใช้พยัญชนะ บ ป พ ภ ฟ เป็นตัวสะกด เช่น ดาบ บาป ภาพ กราฟ โลภ

แม่กน ออกเสียงสะกด น ซึ่งจะใช้พยัญชนะ น ร ญ ล ฬ เป็นตัวสะกด เช่น แขน คูณ บุญ อาหาร

กล ปลาวาฬ

แม่กง ออกเสียงสะกด ง ซึ่งจะใช้พยัญชนะ ง เป็นตัวสะกด เช่น จริง วิ่ง ลิง สิงห์ พิง มุ่ง สั่ง

แม่กม ออกเสียงสะกด ม ซึ่งจะใช้พยัญชนะ ม เป็นตัวสะกด เช่น นม ดม ลม พรม สม ชิม แยม เจียม

แม่เกย ออกเสียงสะกด ย ซึ่งจะใช้พยัญชนะ ย เป็นตัวสะกด เช่น ยาย เนย เคย เลย คุย

แม่เกอว ออกเสียงสะกด ว ซึ่งจะใช้พยัญชนะ ว เป็นตัวสะกด เช่น สิว หิว วัว

ทำหน้าที่เป็นอักษรควบ พยัญชนะควบกล้ำ

นอกจากเสียงนั้นยังมีพยัญชนะควบกล้ำ พยัญชนะกล้ำคือพยัญชนะ 2 ตัวประสมสระเดียวกันมี ร

ล ว แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ

ควบกล้ำแท้ เป็นพยัญชนะควบกล้ำที่ออกเสียงพร้อมกันทั้ง 2 ตัว เช่น

ควบด้วย ร กรอบ กราบ เกรง ครอบครัว ควบด้วย ล กล้วย กลีบ ไกล แปลง ควบด้วย ว ไกว

แกว่ง ควาย ขว้าง

ควบกล้ำไม่แท้ เป็นพยัญชนะที่เขียนเหมือนควบกล้ำแท้ ร แต่ออกเสียงเพียงตัวเดียว เช่น

จริง สร้าง สระ เศร้า แสร้ง ศรี อ่านว่า (จิง) (ส้าง) (สะ) (เส้า) (แส้ง) (สี) ตัวอย่างคำอักษรควบแท้และ

ไม่แท้

ทำหน้าที่เป็นอักษรนำ-อักษรตาม

อักษรนำ คือ พยัญชนะ 2 ตัวเรียงกัน ประสมสระเดียว พยัญชนะตัวแรกของคำ แบ่งตามลักษณะ

การอ่านได้ 2 ชนิด คือ อ่านออกเสียงร่วมกันสนิทเป็นพยางค์เดียวกัน เมื่อมีตัว ห และ ตัว อ เป็นอักษร

นำ ตัวอย่าง เช่น

เมื่อมีตัว ห เป็นอักษรนำ เช่น หรู หรา หญิง เหลือ หลาย เหลว ไหล หรูหรา –หรูหรา - ห อักษร

สูง นำ ร อักษรต่ำ ออกเสียงวรรณยุกต์ตาม ห หญิง หญ้า ใหญ่ -หยิง- ห อักษรสูง นำ ญ อักษรต่ำ ออก

เสียงวรรณยุกต์ตาม ห เมื่อมีตัว อ เป็นอักษรนำ ย มี 4 คำ คือ อย่า อยู่ อย่าง อยาก อย่า อยู่ อย่าง อยาก

-หย่า หยู่ หย่าง หยาก-อ อักษรกลาง นำ ย อักษรต่ำ ออกเสียงวรรณยุกต์ตาม อ

อ่านออกเสียงเป็น 2 พยางค์ โดยพยางค์แรกอ่านออกเสียงเหมือนมีสระ อะ ประสมอยู่กึ่งเสียง

ส่วนพยางค์หลังอ่านตามสระที่ประสมอยู่ และอ่านออกเสียงวรรณยุกต์ตามพยัญชนะตัวแรก เช่น

ขยับ ขะ-หยับ ข อักษรสูง นำ ย อักษรต่ำ ออกเสียงวรรณยุกต์ตาม ห

ฉลาม ฉะ-หลาม ฉ อักษรสูง นำ ล อักษรต่ำ ออกเสียงวรรณยุกต์ตาม ห

ตลาด ตะ-หลาด ต อักษรกลาง นำ ล อักษรต่ำ ออกเสียงวรรณยุกต์ตาม ต

สนาม สะ-หนาม ส อักษรสูง นำ น อักษรต่ำ ออกเสียงวรรณยุกต์ตาม ส

ผลิต ผะ-หลิต ผ อักษรสูง นำ ล อักษรต่ำ ออกเสียงวรรณยุกต์ตาม ผ

ทำหน้าที่เป็นเป็นสระ (อ ว ย ร) เช่น สรรค์ รร ทำหน้าที่แทนวิสรรชนีย์ หรือสระอะ กวน ว เป็น

สระอัวลดรูป เสีย ย เป็นส่วนประกอบของสระเอีย ขอ เสือ มือ อ เป็นสระ และเป็นส่วนหนึ่งของสระ

ทำหน้าที่เป็นตัวการันต์ เช่น จันทร์ ทร์ เป็นตัวการันต์ ลักษณ์ ษณ์ เป็นตัวการันต์ ศิลป์ ป์ เป็น

ตัวการันต์

         3.วรรณยุกต์ ประโยชน์ของวรรณยุกต์คือช่วยทำให้คำมีความหมายมากขึ้น แตกต่างจากภาษาของชาติอื่น ๆ

เช่น ปา ป่า ป้า

ป๊า ป๋า กล่าวคือ

ปา หมายถึง ขว้างปา

ป่า หมายถึง ที่มีต้นไม้ภูเขา และสัตว์

ป้า หมายถึง พี่ของพ่อหรือแม่

ป๊า หมายถึง พ่อในภาษาบางภาษา

ป๋า หมายถึง พ่อในภาษาบางภาษา

วรรณยุกต์มี 4 รูป 5 เสียง

เสียงสามัญ คือเสียงกลาง ๆ เช่น กา มา ทา เป็น ชน

เสียงเอก เช่น ก่า ข่า ป่า ดึก จมูก ตก หมด

เสียงโท เช่น ก้า ค่า ลาก พราก กลิ้ง สร้าง

เสียงตรี เช่น ก๊า ค้า ม้า ช้าง โน้ต มด

เสียงจัตวา เช่น ก๋า ขา หมา หลิว สวย หาม ปิ๋ว จิ๋ว

การผันวรรณยุกต์

ผันวรรณยุกต์ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ

1.วรรณยุกต์มีรูป หมายถึงวรรณยุกต์ที่มีเครื่องหมายบอกระดับของเสียงให้เห็นชัดเจนอยู่เบื้อง

บนอักษร มีอยู่ 4 รูปคือ

วรรณยุกต์ เอก

วรรณยุกต์ โท

วรรณยุกต์ ตรี

วรรณยุกต์ จัตวา

2.วรรณยุกต์ไม่มีรูปต่างกับวรรณยุกต์ที่มีรูป คือ วรรณยุกต์ที่มีรูปจะต้องมีเครื่องหมายบอก

เสียงกำกับอยู่บนตัวอักษร และมีเพียง 4 เสียงเท่านั้นคือ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา ตามรูป

วรรณยุกต์แต่ไม่มีเสียงสามัญ ส่วนวรรณยุกต์ไม่มีรูปจะมีครบทั้ง 5 เสียงเต็มตามจำนวนเสียงที่กำหนดใช้

อยู่ในภาษาไทย โดยไม่มีเครื่องหมายบอกเสียงกำกับ แต่อาศัยการออกเสียงตามหมู่ของอักษรทั้ง 3

เสียงของการผันวรรณยุกต์ เราแบ่งได้ดังนี้

พื้นเสียง คือ คำที่ไม่มีรูปวรรณยุกต์แต่มีเสียงวรรณยุกต์

คำเป็น คือ คำที่ประสมกับสระเสียงยาว หรือเสียงสั้นที่มีตัวสะกดในแม่ กง กน กม เกย และ เกอว เช่น มา กิน ข้าว ฯลฯ

คำตาย คือ คำที่ประสมกับสระเสียงสั้น หรอเสียงยาวที่มีตัวสะกดในแม่ กก กด กบ เช่น เด็ก นะ

จาก ฯลฯ

คำตาย ผันได้ 3 คำ ใช้วรรณยุกต์ เอก โท จัตวา แบ่งออกเป็น 2 ชนิด ดังนี้

1.คำตายสระสั้น พื้นเสียงเป็นตรี เช่น คะ คก คด คบ ผันด้วยวรรณยุกต์เอก เป็นเสียงโท เช่น

ค่ะ ค่ก ค่ด ค่บ ผันด้วยวรรณยุกต์จัตวาเป็นเสียงจัตวา เช่น ค๋ะ ค๋ก ค๋ด ค๋บ

2.คำตายสระยาว พื้นเสียงเป็นโท เช่น คาก คาด คาบ ผันด้วยวรรณยุกต์โท เป็นเสียงตรี เช่น

ค้าก ค้าด ค้าบ ผันด้วยวรรณยุกต์จัตวา เป็นเสียงจัตวา เช่น ค๋าก ค๋าด ค๋าบ

วิธีผันอักษร 3 หมู่ ที่เรียกว่า ไตรยางศ์

วิธีผันอักษร 3 หมู่ ที่เรียกว่า ไตรยางศ์ นั้น ใช้ผันรูปวรรณยุกต์ต่าง ๆ กันดังนี้

อักษรสูง ผันด้วยวรรณยุกต์ เอก และ โท คำเป็นผันได้ 3คำ คำตายผันได้ 2 คำ พยัญชนะเสียงสูง

คำเป็น พื้นเสียงเป็นเสียงจัตวา เช่น ขา ขง ขน ขม เขย ขาว

ผันด้วยวรรณยุกต์เอก เป็นเสียงเอก เช่น ข่า ข่ง ข่น ข่ม เข่ย ข่าว

ผันด้วยวรรณยุกต์โทเป็นเสียงโท เช่น ข้า ข้ง ข้น ข้ม เข้ย ข้าว

คำตาย พื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น ขะ ขก ขด ขบ ขาก ขาด ขาบ

ผันด้วยวรรณยุกต์โท เป็นเสียงโท เช่น ข้ะ ข้ก ข้ด ข้บ ข้าก ข้าด ข้าบ

 อักษรกลาง

ผันด้วยวรรณยุกต์ เอก วรรณยุกต์ โท วรรณยุกต์ ตรี วรรณยุกต์จัตวา

ที่มา หนังสือเรียนสาระความรู้พื้นฐาน รายวิชา หลักภาษาไทย (พท 33002) ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย